کادراس موسسه کادراس
موسسه کادراس در آستانه روز جهانی مبارزه با مواد مخدر گفت‌وگوی مفصلی با دکتر علی هاشمی، دبیر کل پیشین ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام دادکه بخش های این گفت‌وگو به صورت پیاپی در روزهای آینده منتشر خواهد شد. در ادامه به بخش اول این گفت‌وگو خواهیم پرداخت.
به نظر شما در حال حاضر مهم ترین نقص های موجود در مبارزه جهانی با مواد مخدر و کارتل های بین المللی مخدری چیست؟
با سلام و تشکر از همکاران عزیز در موسسه پژوهشی کادراس درباره ارزیابی اقدامات در سطح جهانی چند نکته را به اختصا عرض می کنم. این پدیده در سطح جهانی به عنوان یکی از بحران های سه گانه بزرگ شناخته شده است که عبارتند از «بحران زیست محیطی» و «بحران هسته ای»، «بحران اقتصادی و فقر» و نهایتاً «بحران مواد مخدر و اعتیاد». اقتصاد مواد مخدر نیز یکی از چهار گردش مالی کلان جهان به حساب می‌آید که طبق آمار چندین سال گذشته نزدیک به ۲ هزار میلیارد دلار گردش مالی و سود خالص ۶۰۰ میلیارد دلاری داشته است. از سوی دیگر این پدیده شوم علیه صلح و توسعه جهانی است و برخلاف بحران هسته‌ای که یک تهدید بالقوه برای جهان به شمار می‌آید تهدیدات ناشی از بحران مواد مخدر کاملاً «بالفعل» است. بنابراین همانطور که به سوی جهان عاری از سلاح هسته ای حرکت می کنیم، صد برابر بیشتر باید برای حرکت به سوی جهانی عاری از مواد مخدر، نارکوتروریسم و اعتیاد مشتاق باشیم.
جمهوری اسلامی ایران به گفته مقامات سازمان ملل و سازمان های بین المللی، نه در سطح شعار که با عمل خود با این پدیده مبارزه می کند. ایران با دادن حدود ۴ هزار شهید و ۱۵ هزار مجروح در این راه و نیز صرف هزینه های قابل توجه و چشمگیر، جایگاه بالایی در این مبارزه دارد. یکی از راه‌های مبارزه با این پدیده مقابله با نارکوتروریسم یا تروریسم مخدری است و ایران در چهار دهه گذشته با ثبت بیش از ۳۵ هزار مورد درگیری با گروه های تروریستی مخدری فعالیتی جدی در این راستا انجام داده است. طبق آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر ما در طول پنج سال گذشته، روزانه ۶ درگیری مسلحانه با گروه های تروریستی مخدری انجام شده است. از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ نیروهای ایرانی نزدیک به ۳۷۰۰ تن انواع مواد کشف کرده اند. در برخورد با مواد مخدر صنعتی در پنج سال گذشته، ۹۵۴ کارگاه (که در ادبیات تولید مواد به آنها آشپزخانه گفته می شود) تولید شیشه منهدم شده و نزدیک به ۱۴ هزار ۵۰۰ کیلوگرم شیشه کشف شده است. همچنین در همین مدت بیش از هزار و ۱۰۰ تن انواع مواد پیش‌ساز را کشف کرده ایم. این همه نشانه حجم تلاش‌ها و اقدامات ایران در این مبارزه جهانی است.
هاشمی افزود: یکی از بزرگترین خلأها در مبارزه جهانی با این پدیده، عدم تلاش کافی برای کاهش جذابیت اقتصادی آن است. برای دستیابی به این مهم درمان مداوم و موثر معتادان نیز یکی از عوامل تأثیر گذار در این حوزه است و می توان فشار ناشی از تقاضای مواد را کم کند. در کشور ما در حال حاضر حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن در حال درمان هستند و ۷ هزار مرکز ترک اعتیاد بخش خصوصی نیز درگیر این چرخه شده اند. تولید و توزیع داروهای نگهدارنده و درمان کننده نیز از دیگر تبصره ها در این حوزه است. یکی دیگر از کارهایی که باید در سطح بین المللی انجام داد راه اندازی مرکز رصد دائمی اطلاعاتی و عملیاتی نارکوتروریسم در سطح داخلی کشورها، منطقه ای و بین المللی است. دیگر اقدامی که می تواند در این راستا اثر بخش باشد، راه اندازی مراکز تبادل علمی، پژوهشی و آموزشی در این حوزه است.
در خصوص مبارزه با پولشویی نیز به چند نکته اشاره می کنم. یکی مورد کنترل بخش های اقتصادی غیر رسمی در کشورها است که از اهمیت برخوردار است. کارآمدسازی بازار مالی رسمی، اثر بخش ساختن قوانین ضد پولشویی و بالا بردن ریسک عملیات پولشویی نیز دیگر اقداماتی هستند که باید از رهگذر آن به اصلاح وضعیت فعلی کشورها اقدام کرد.
