کادراس موسسه کادراس
اعتیاد به مواد مخدر، آسیبی است که ضربه‌های مهلک آن بر همه بخش‌های جامعه و حتی اقتصاد وارد می‌شود ولی به همت اقدامات پیشگیرانه با رویکرد اجتماع محور کردن مقابله با آن توسط دولت در سالهای اخیر نرخ آسیب این معضل درهم پیچیده در استان اصفهان کاهش یافته است.
بهره‌گیری از رویکرد اجتماعی و به نوعی اجتماع‌محور کردن مبارزه با مواد مخدر به‌عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی مهم، گامی اثربخش در پیشگیری از اعتیاد است که در چند سال اخیر با همت مردم و دستگاه‌های متولی در اصفهان اجرایی شد.
بنا به اعلام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، اکنون نرخ شیوع اعتیاد در جمعیت فعال ۱۵ تا ۶۴ سال کشور، ۵،۴ درصد است و این نرخ در استان اصفهان ۲،۴ درصد و رتبه اصفهان از نوزدهم در سال ۹۰ به بیست و سوم کاهش یافته است.
در زمان حاضر نزدیک به ۴۰۰ مرکز در زمینه پیشگیری، درمان و کاهش آسیب معتادان به مواد مخدر در استان اصفهان فعالیت دارند.
در این راستا همچنان اقدامات پیشگیرانه اولیه از اعتیاد شامل با تقویت برنامه‌های اطلاع رسانی، آگاه سازی، سبک فرزند پروری، آموزش مهارت‌های زندگی، تقویت فعالیت‌های ورزشی و هنری، تقویت خدمات مشاوره‌ای و تولید برنامه‌های تلویزیونی برای ارتقای سطح دانش والدین دانش آموزان در مدارس، دانشجویان در دانشگاه‌ها، کارگران در محیط‌های صنعتی و کارکنان در واحدهای اداری بمنظور جلوگیری از گرایش آحاد سالم جامعه به مصرف مواد در اصفهان در حال اجراست.
افزایش اقدامات پیشگیرانه فرهنگی در اصفهان
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اصفهان گفت: اقدامات پیشگیرانه فرهنگی بسیاری با رویکرد عزم عمومی برای مقابله و کاهش مصرف مواد مخدر استان در چند ساله اخیر انجام شده است.
محسن یارمحمدیان در گفت و گو با ایرنا افزود: طرح یاریگران زندگی، خانواده دارایی محور، ایجاد مراکز گذری درمان اعتیاد یا دی آی سی و همچنین مراکز سیار درمان اعتیاد از جمله طرح‌های موفق در استان بمنظور پیشگیری، درمان و مقابله با مصرف مواد مخدر است.
وی ادامه داد: در این راستا طرح‌های پیشگیرانه همانند “یاریگران زندگی” با مشارکت گروه‌های ذینفع که ۹۷ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند در اصفهان اجرا شد.
یارمحمدیان طرح یاریگران زندگی را اقدامی فرهنگی و پیشگیرانه در جامعه و با اولویت آموزش و پرورش عنوان کرد که تمام مقاطع تحصیلی از پایه اول ابتدایی تا آخر متوسطه را شامل می‌شود.
وی افزود: در این طرح، آموزش‌ها بصورت همزمان برای سه گروه تأثیرگذار در نظام آموزشی شامل دانش‌آموزان، والدین و اولیای مدارس ارائه می‌شود.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: همچنین برنامه‌ای با عنوان “خانواده دارایی محور” نیز امسال در ادامه سال گذشته با آموزش والدین دانش‌آموزان دوره دوم ابتدایی اجرا می‌شود که در آن ۴۰ رفتار و اطلاعاتی که یک خانواده باید داشته باشد و بر اساس آن عمل کند به والدین آموزش داده می‌شود.
وی یادآور شد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های میان مدت، درازمدت و اقدامات صورت گرفته باید تا پایان برنامه ششم توسعه نرخ بروز اعتیاد تا ۲۵ درصد در اصفهان کاهش یابد.
یارمحمدیان با اشاره به اینکه هر سه سال یکبار شیوع‌شناسی اعتیاد در کشور انجام می‌شود، گفت: آخرین شیوع‌شناسی اعتیاد در استان مربوط به سال ۹۵ است که نرخ آن در استان .۲،۴ درصد و رتبه اصفهان در کشور بیست و سوم گزارش شده در حالیکه این رتبه در سال ۹۰ نوزدهم بوده است.
پایین بودن نرخ شیوع اعتیاد در نوجوانان اصفهان
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اصفهان افزود: در مجموع نرخ شیوع اعتیاد در استان در گروه سنی نوجوانان و دیگر موارد از کشور پایین‌تر است.
یارمحمدیان این مهم را مرهون اجرای طرح‌ها و اقدامات پیشگیرانه شورای هماهنگی مواد مخدر استان از طریق همکاری آموزش و پرورش و خانواده‌ها برشمرد.
وی همچنین با وجود ۴۸۸ مرکز ترک اعتیاد سرپایی در استان اشاره کرد که سالانه حدود ۸۰ هزار نفر به این مرکز مراجعه و خدمات دریافت می‌کنند.
یارمحمدیان افزود: همچنین ۸۷ مرکز مجاز بهبود و بازتوانی اعتیاد در استان وجود دارد که سالانه حدود ۳۰ هزار نفر به این مراکز مراجعه می‌کنند و تحت درمان قرار می‌گیرند.
وی گفت: ۲ مرکز “موبایل سنتر” برای خدمات کاهش آسیب و ۲ مرکز بعنوان “سرپناه شبانه” برای زنان و مردان معتاد در استان وجود دارد.
بیشترین تعداد مراکز درمان و کاهش آسیب اعتیاد در اصفهان
کارشناس فرهنگی و پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر اصفهان گفت: از مجموع بیش از ۱۰ هزار مرکز درمان و بهبودی و کاهش آسیب در کشور۶۰۰ مرکز و بیشترین تعداد آن در اصفهان فعال است.
رسول خرمیان در گفت و گو با ایرنا افزود: به دلیل اینکه برخی افراد به درمان اعتیاد تمایلی ندارند برای جلوگیری از آسیب‌رسانی اعتیاد، مراکز گذری درمان اعتیاد یا دی آی سی و همچنین مراکز سیار درمان اعتیاد در استان ایجاد شده است.
وی ادامه داد: در این روش درمانی به ۲ صورت، با ارائه ابزار بهداشتی از انتقال بیماری توسط افراد معتاد جلوگیری می‌شود که در روش نخست فرد معتاد به محل موردنظر مراجعه کرده و درروش دوم افراد برای ارائه این وسایل به محل‌های معتاد خیز مراجعه می‌کنند.
خرمیان یادآور شد:خدمات ارایه شده در این مراکز با با قابلیت دسترسی برای معتادان، باعث کاهش آسیب‌های ناشی از اعتیاد به شخص معتاد، اطرافیان او و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند می‌شون و با ارائه وسایل پیشگیری‌کننده از ابتلا یا انتقال بیماری‌هایی مانند ایدز، هپاتیت یا بیماری‌های مقاربتی در آنها جلوگیری می‌کنند.
کارشناس فرهنگی و پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر اصفهان با بیان اینکه در کنار مراکز دی‌آی‌سی تیم‌های سیار هم در زمینه کاهش آسیب فعال هستند گفت: تیم‌های سیار کاهش آسیب با وسیله نقلیه یا موتورسیکلت در پاتوق‌ها و مکان‌های تجمع معتادان حضور می‌یابند و تمامی خدمات کاهش آسیب شامل در اختیار گذاشتن سرنگ، وسایل بهداشتی یا وسایل پیشگیری را ارائه می‌دهند.
وی با اشاره به فعالیت ۱۲ تیم سیار کاهش آسیب در استان اصفهان گفت: علاوه بر این تیم‌های سیار نوع دیگری از ارائه خدمات با عنوان موبایل سنتر هم در مناطق حاشیه‌نشین ارائه می شود که با شناسایی پاتوق‌ها و مراجعه هر روزه به آنها علاوه بر خدمات بهداشتی و درمانی خدمات دیگری همچون یک وعده‌غذای گرم و پوشاک را بین معتادان توزیع می‌کنند.
خرمیان تصریح کرد: در صورت توسعه این مراکز بسیاری از آسیب‌های معتادان طردشده از خانواده که در پاتوق‌ها زندگی می‌کنند و به ترک هم علاقه‌مند نیستند کاهش می‌یابد زیرا معتادان رفتارهای پرخطری همچون استفاده از سرنگ مشترک یا رفتارهای جنسی محافظت نشده دارند که باعث انتقال بیماری‌ها می‌شوند.
وی به فعالیت مراکز توانمندسازی معتادان بهبودیافته اشاره کرد و گفت: درصد بسیاری از معتادان بعد از ترخیص دوباره وضعیت نابسامان خود را ادامه می‌دهند که ایجاد مراکز توانمندسازی برای این دسته افراد که جا و مکانی برای بازگشت ندارند ضروری است.
وی ادامه داد: معتادان بهبودیافته از کمپ‌ها که خانواده‌ای برای بازگشت ندارند می‌توانند سه تا شش ماه در آنجا بمانند همچنین توسط روانشناس و مددکار بر ماندگاری درمان آنها کار می‌شود و بدین ترتیب زمینه بازگشت آنها به اجتماع فراهم می‌شود همچنین حرفه‌آموزی هم از مؤلفه‌های اصلی این مراکز است.
رویکرد اجتماع محور گامی موثر در پیشگیری از اعتیاد در اصفهان
کارشناس فرهنگی و پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر اصفهان گفت: بهره‌گیری از رویکرد اجتماعی و به نوعی اجتماع‌محور کردن مبارزه با مواد مخدر به‌عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی مهم، گامی اثربخش در پیشگیری از اعتیاد است.
وی افزود: بر این اساس، پیشگیری از سوءمصرف مواد نیازمند مشارکت جدی مردم و بخش‌های دولتی و غیردولتی است زیرا اعتیاد زمینه‌ساز بروز بسیاری از مشکلات اجتماعی است.
خرمیان تاکید کرد: تنها با رویکرد اجتماعی و در قالب حمایت از مراکز و سازمان های مردم نهاد می‌توان به راهکارهای موفق در پیشگیری از اعتیاد دست یافت.
وی یادآور شد: اکنون در استان اصفهان ۲۹۱ محله شهری، ۱۵۶ محله روستایی و ۲۰ محله نظامی وجود دارد که فرصت و ظرفیت لازم برای آموزش به خانواده‌های ساکن در آنها در بحث‌های مختلف از جمله پیشگیری از اعتیاد فراهم است.
وی ادامه داد: مردم باید با روش‌های مختلف مانند بالابردن میزان حساسیت خود نسبت به مَضرات مواد مخدر و با اِشراف به نقش مثبت اجتماع یا محله خود در پیشگیری از اعتیاد تاثیرگذار باشند و با تشکیل گروه‌های خودجوش مبارزه با مواد اعتیادآور اقدام کنند.
کارشناس فرهنگی و پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر اصفهان افزود: عوامل بسیار دیگری در ابتلاء به اعتیاد وجود دارد و تنها ناآگاهی افراد سبب بروز آن نمی‌شود بر این اساس حضور مردم در کنار دستگاه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی برای پیشگیری از اعتیاد و مبارزه اجتماعی با مواد مخدر، امری ضروری برای جامعه کنونی است.
استان اصفهان بیش از پنج میلیون نفر جمعیت دارد و بر اساس آخرین آمار، جمعیت معتادان این استان دست‌کم ۱۲۰ هزار نفر است که ۱۰ درصد از آنها را بانوان تشکیل می‌دهند.
