کادراس موسسه کادراس
در زمینه لزوم گذار به سیاست پیشگیری در مطالب قبلی به کرات نکات مقدماتی مطرح شد، در این نوشتار قصد داریم مقدمات این امر را شرح دهیم. به طور کلی به نظر می‌رسد پیش از هرچیز برای گذار به «سیاست مخدری» با محوریت پیشگیری در ایران نیازمندی نگاهی جامع الاطراف و کلان هستیم. به بیان دیگر لازم است یک استراتژی جامع که شامل همه ابعاد این سیاست در کنار یکدیگر است، تدوین شود و در زمینه‌های مختلف محتوای مناسبی برای آن تولید و ارائه شود.
حوزه‌های اصلی این سیاست عبارت خواهد بود از سیاست‌گذاری چند سطحی در نهادهای مسئول، تدوین آموزش‌های پیشگیرانه سیستمی مداوم (در خانواده، مدرسه، دانشگاه، محل کار، محلهها و …)، ابتنای محتوای رسانه‌ای و فضای مجازی بر اصل پیشگیری، استفاده موثر، کاربردی و همه‌فهم از خواهد بود.
در واقع ایران نیازمند این است که در حوزه‌های چهارگانه فوق استراتژی منسجم و مدونی را تدوین کرده و به اجرا دربیاورد. اولین راه برای پیشگیری از اعتیاد آگاه کردن و مطلع کردن والدین درباره رفتار فرزندان، تربیت و کنترل درست آن ها در جامعه و آشناییشان با عوارض اعتیاد با استفاده از رسانه های گروهی، مخصوصا صدا و سیما است. ایجاد تحول در آموزش و پرورش و توسعه دادن کادر آموزشی و مربی های پرورشی به خصوص در روش ها و ساخت یک محیط آموزشی که از طریق آن بتوان مضرات مواد مخدر را عنوان کرد. فراهم کردن مراکز فرهنگی مناسب مثل کتابخانه ها، مراکز هنری، پارک ها، محیط های ورزشی و تربیتی، فنی و حرفه ای، برای پیشرفت دادن سطح فرهنگی نوجوانان و جوانان و همینطور گذراندن اوقات فراغت که البته این امکانات و مراکز نسبت به رشد جمعیت و همینطور پراکنده بودن روستاها تعداد بسیار کمی دارند که همین یک دلیل بسیار مهم برای جلوگیری از اعتیاد به مواد مخدر است.
بسیاری از افراد معتاد که امروزه با آن ها برخورد کرده اید، یا پدر و یا مادرشان بیسواد یا کم سواد بودند. تمام معلمان، مسئولان تعلیم و تربیت باید بکوشند تا سواد مردم را افزایش داده و سطح آگاهی آن ها را برای روبرو شدن با اعتیاد بالا ببرند. گاهی ایجاد کردن اشتغال نیز در زمینه صنایع دستی و روستایی و همینطور سرمایه گزاری و فراهم کردن امکانات و دادن امتیازات برای رفع مشکل بیکاری که یکی از اصلی ترین دلایل اعتیاد و گرویدن به سمت قاچاق هست را از بین می‌برد. تبلیغات نقش بسزایی در در دنیای امروزی داشته و میتوان با استفاده از قدرت تبلیغات و رسانه های گروهی، عقاید متنوعی را بین جمعیت زیادی از مردم انداخته و آن ها را با واقعیت اعتیاد آشنا کرد.
پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر را می توان به سه دسته کلی تقسیم بندی نمود:
- آگاهی:
عواملی مانند کمبود محبت، تجربه های غم انگیز، مشکلات خانوادگی، مشکلات ارتباطی و اجتماعی، همسالان، دوستان و اطرافیان معتاد، کمبود عزت نفس، اضطراب و افسردگی می توانند سبب گرایش فرد به اعتیاد شوند. شناختن این عوامل و تلاش برای رفع آن ها تا حد زیادی در پیشگیری از اعتیاد عزیزانمان موثر است.
اعتیاد به مواد مخدر به تدریج رخ می دهد نه به صورت ناگهانی. بیشتر افراد مصرف مواد را به عنوان سرگرمی و کنجکاوی یا رهایی موقت از یک درگیری ذهنی آغاز می کنند. به تدریج و با مصرف مرتب به مرور زمان مقدار و دفعات مصرف افزایش یافت فرد در دام اعتیاد گرفتار می شود. با پیشرفت اعتیاد فرد معتاد از انجام مسئولیت های روزمره خود باز مانده و ارتباطاتش دچار اختلال می شود. آگاهی و باور به سرعت و روند پیشرفت اعتیاد می تواند عاملی بازدارنده برای ورود به اعتیاد باشد.
برای پیشگیری از اعتیاد باید تلاش کرد همه افراد جامعه از مضرات و عواقب سوء هر یک از مواد اعتیاد آور مطلع شوند. بسیاری از افراد به این دلیل معتاد می شوند که تبلیغات سوداگران در زمینه اعتیادآور نبودن برخی مواد را باور می کنند. اطلاع رسانی و آگاه سازی فرزندان و افراد جامعه راجع به عوارض، پیامد‌ها و تبعات سوء مصرف موادمخدر سنتی و شیمیایی باید به صورت آرام، مستمر، عمیق و تاثیر گذار باشد.
- آموزش برای جلوگیری از اعتیاد
برای پیشگیری از اعتیاد به انواع مواد مخدر آموزش هم نقش مهمی را ایفا می کند. پس توصیه های زیر را درنظر داشته باشید:
عزت نفس و اعتماد به نفس پایین ریشه در تجربیات دردناک کودکی و اتفاقات بد یا بیماری در بزرگسالی دارد. عزت نفس پایین باعث گرفتار شدن افراد در دام هایی مانند اعتیاد دارد. بهتر است برای افزایش اعتماد به نفس با خود مهربان بوده و با انجام فعالیت های ورزش و هنری احساس رضایت نسبت به خود را بالا برد.
قرار گرفتن در جمع افراد مصرف کننده و اصرار و فشار برای مصرف علت اصلی سوء مصرف مواد مخدر است. افراد به ویژه در سنین پایین بیشتر توسط گروه همسالان به مصرف مواد تشویق و ترغیب می شوند. با آموزش مهارت نه گفتن در چنین شرایطی می توان از اعتیاد پیشگیری کرد.
بیکاری و عدم اشتغال، زندگی بی هدف و سبک زندگی ناسالم موجب سوق یافتن فرد به سمت اعتیاد می شود. در مقابل زندگی هدف دار، رضایت بخش و سالم موجب پیشگیری از اعتیاد خواهد شد.
