کادراس موسسه کادراس
در سال ۲۰۱۲، کمسیون مواد مخدر در قطعنامه شماره ۵/۵۵ با عنوان «ترویج استراتژی‌ها و اقدامات رفع نیازهای زنان خاص زنان در زمینه برنامه‌ها و راهبردهای جامعه و یکپارچه کاهش تقاضای مواد مخدر» از موسسه تحقیقات جرایم و عدالت بین‌منطقه‌ای سازمان ملل متحد دعوت کرد تا به کمک و پشتیبانی از کشورهای عضو در تدوین و تطبیق اقدامات و راهبردها در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای رفع نیازهای خاص زنان به عنوان یک عنصر اساسی سیاست‌های موثر و عادلانه‌ترو مبتنی بر حقوق بشر ادامه دهد[۱].
[۲]UNICRI موظف است تا از طریق آموزش و انتشار اسناد به پیشگیری از وقوع جرم و اجرای عدالت کیفری بپردازد. در قطعنامه ۵/۵۵ تاکید شده است که با در نظر گرفتن تفاوت‌های جنسیتی، فرهنگ و تحصیلات اصول برنامه‌های کاهش تقاضا با اجماع بین‌المللی به نگارش درآید. روح این قطعنامه گویای این نگرانی است که زنان مبتلاء به سوء مصرف مواد اغلب از دسترسی به درمانی که مقتضیات و شرایط آنها را در نظر گرفته باشد محرومند. بر این اساس برای اولین بار زنان و دختران به عنوان گروه هدف برای مداخلات خاص شناخته شدند و از دولت‌ها خواسته شد تا هنگام طراحی و اجرای سیاست‌های مواد مخدر، نیازهای منحصر به فرد زنان را بشناسند و با توجه به آنها برنامه‌ریزی کنند. باید گفت این قطعنامه به طور خاص از دولت‌ها دعوت می‌کند تا برنامه‌های زنان را در سیاست‌ها و استراتژی‌های مربوط به مواد مخدر در نظر گیرند و زنان را به ادغام و همکاری در طراحی، اجرا، نظارت و ارزیابی سیاست‌ها و برنامه‌های مقابله با سوء مصرف مواد و وابستگی ترغیب کنند[۳].
امروزه شواهد فراوانی در ادبیات اعتیادپژوهی موجود است که نشان می دهد اختلافات بیولوژیکی و روانی- اجتماعی بین زن و مرد بر شیوع مصرف مواد تأثیر می گذارد ، موسسه تحقیقات جرایم و عدالت بین‌منطقه‌ای سازمان ملل متحد، نتیجه تحقیقات چند پروژه علمی خود را با عنوان همبستگی و درمان اختلالات مصرف مواد به صورت زیر اعلام کرده است:
دلایل شروع مصرف مواد در زنان و مردان جوان متفاوت است. زنان جوان ممکن است استفاده از مواد مخدر را برای کنار آمدن یا غلبه بر اضطراب اجتماعی و یا افسردگی شروع کنند ، در حالی که کنجکاوی اغلب دلیل اصلی شروع مصرف مواد در پسران است. استعمال سیگار و محرکها در دختران می‌تواند به عنوان بخشی از استراتژی آنها برای دستیابی و حفظ تناسب اندام باشد. زنان نیز تمایل به تجربه مواد در سنین بالاتر نسبت به مردان دارند ، این امر احتمالاً ناشی از معاشرتها و مراودات قبلی آنها با گروههای سنا بالاتر از خود است.
عوامل خطر و علائم مرتبط با سوء مصرف مواد بین مردان و زنان نیز متفاوت است. در حالی که مردان بیشتر از زنان گرایش به اعتیاد به انواع مواد دارند، مطالعات نشان داده اند که در مقایسه با مردان ، زنان بیشتر تحت تأثیر عواقب سوء مصرف مواد قرار می گیرند. زنان با سرعت بیشتری وابسته به مواد می‌شوند.چرا که در نتیجه افزایش استرس و اضطراب پس از سوانح و رویدادهای سخت به احتمال زیاد وابسته به انواع مواد می‌شوند ، زیرا بیشتر در معرض سوء استفاده جسمی و روحی قرار دارند. از این رو زنانی که دچار سوء مصرف مواد می شوند مشکلات روحی و جسمی شدیدتری را تجربه و نسبت به مردان با عواقب منفی بیشتری در حوزه سلامت فردی و اجتماعی مواجه می‌شوند. زنان اغلب در قطع مصرف مواد اعتیاد آور با مشکلات بیشتری روبرو و مستعد عود مجدد هستند. تجربه نشان داده در نظر گرفتن این تفاوت های جنسیتی می تواند نتایج مفید درمانی به همراه داشته باشد؛ به عنوان مثال ، شواهد نشان می دهد زنان در صورتی که در روان درمانی و مشاوره گروهی گنجانده شوند به درمان بهتر پاسخ می دهند.آموزش جنسی و تنظیم خانواده و همچنین تشخیص هم‌زمان مشکلات مربوط به اختلالات روانشناختی ، اختلالات خوردن و آسیب های مربوط به سوء استفاده جنسی و خشونت از موضوعات دارای اولویت است که باید در دستور کار درمان زنان قرار بگیرد.
توجه به اختلافات جنسیتی همانطور که در اصول درمانی اعتیاد به مواد مخدر توسط سازمان بهداشت جهانی(WHO) و دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد(UNODC) در سال ۲۰۰۸ و در دستورالعمل‌های موسسه ملی سوء مصرف مواد(NIDA) در سال ۲۰۱۲ مدنظر قرار گرفته است، باید ننگ بودن و طرشدگی اعتیاد زنان و نیاز به خدمات ویژه برای آنها را نیز در نظر بگیرند. به ویژه در مورد زنان مصرف کننده الکل، زنان باردار وابسته به مواد مخدر و زنان دارای فرزند زیر سن قانونی این نظارت‌ها و برنامه‌ها باید دقیق‌تر باشد. با توجه به شیوع مصرف انواع مواد در سراسر جهان، بر اساس آمارها، میزان مصرف مواد مخدر غیرقانونی در زنان پایین تر از مردان است. ایالات متحده تفاوت های کمتری را نسبت به سایر کشورهای توسعه یافته نشان می دهد ، در سال ۲۰۱۰ حدود یک سوم زنان نسبت به مردان حال حاضر از انواع مواد استفاده می کنند. در بیشتر اروپا ، مصرف انواع مواد بین زنان و مردان به صورت مساوی است. در کشورهای با درآمد متوسط ، نابرابری مصرف انواع مواد بین زنان و مردان بیشتر است. نظرسنجی ها در هند ، پاکستان ، اندونزی و فیلیپین نشان می دهد، شیوع مصرف مواد مخدر در زنان ۱۳ درصد پایین تر از مردان است. با این وجود ، آمارهای موجود در بسیاری از کشورها باید دقیق‌تر و بااحتیاط تفسیر شود؛ فقدان منابع برای جمع آوری داده های معتبر و آگاهی محدود از بحران شیوع مصرف مواد و همچنین نگرش منفی نسبت به سوء مصرف مواد در زنان و موقعیت جنسی نابرابر آنها در برخی جوامع ، منجر به عدم حضور زنان در نمونه های اپیدمیولوژیک یا عدم پاسخگویی دقیق به بررسی ها و مصاحبه شده است. علاوه بر این ، بسیاری از زنانی مصرف کننده مواد، ممکن است بی خانمان یا درگیر روسپیگری بوده و از این رو در نمونه ها کمتر نمایان می شوند[۴].
تفاوت در شیوع مصرف مواد نتیجه چند عامل است. موانع فرهنگی اجتماعی و نقش های «سنتی» زنان در جامعه ممکن است از سوء مصرف مواد جلوگیری کند. زنانی که کار نمی کنند یا درآمد ناکافی دارند ، معمولا شرایط خرید مواد را ندارند. همچنین، شهرنشینی می‌تواند عامل مهمی باشد، زیرا در مناطق شهری تمایل به شیوع مصرف مواد بیشتر است. با این حال ، با شکستن موانع جنسیتی در بسیاری از کشورها و گسترش شهرنشینی ، بهبود دسترسی زنان به امکانات بیشتر ممکن است افزایش مصرف مواد در زنان بیشتر شود. بنابراین در قطعنامه ۵/ ۵۵ تصریح شده است که سوء مصرف مواد در زنان ریشه و مسیر متفاوتی نسبت به مردان دارد. و پیشروی به سوی تدوین سیاست‌ها و برنامه‌ریزی با هدف اطمینان از دریافت اطلاعات صحیح از زنان و کمک و مراقبت متناسب با نیازهای آنان را یک ضرورت بین‌المللی می‌داند.
پی‌نوشت‌ها
[۱] Amaro, H., Blake, S. M., Schwartz, P. M., Flinchbaugh, L. J., Developing theory-based substance abuse prevention programs for young adolescent girls, Journal of Early Adolescence, 2001, 21(3), 256-293
[۲] United Nations Interregional Crime and Justice Research Institute
[۳]Amaro, H., Blake, S. M., Schwartz, P. M., Flinchbaugh, L. J., Developing theory-based substance abuse prevention programs for young adolescent girls, Journal of Early Adolescence, 2001, 21(3), 256-293
[۴] http://www.unicri.it/topics/social_justice_development/dawn/UNICRI_DAWN_new.pdf
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.
