کادراس موسسه کادراس
به زبان ساده تابآوری به معنای تطابق مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است. شرایط ناگوار به وسیله دو گروه از عوامل خطرزا مشخص می‌شود: شرایط چالش برانگیزی مانند مصرف مواد توسط والدین و ضربه مانند تجربه خشونت در خانواده یا جامعه یا مرگ عزیزان. در شرایط چالش‌برانگیر تابآوری مهارتی مناسب برای پشت سر گذاشتن مشکلات زندگی حتی وقتی که شرایط نامطلوب و سخت وجود دارد، است. بنابراین مهارت تابآوری به انسان کمک می‌کند تا به طور موفقیت‌آمیز شرایط نامطلوب را پشت سر گذاشته و با آنها تطابق یابد؛ به نحوی که در مواجهه با مشکلات زندگی توانایی تحلیل و حل آن را داشته باشد.
گفتنی است تابآوری ویژگی یا خصلتی نیست که برخی دارای آن باشند و برخی آن را نداشته باشند، در واقع تابآوری روابط تعاملی بین انسان و محیط است. تابآوری اشاره به ایستادگی در برابر خطر دارد اما یک پدیده تدریجی است و انباشت خطر می‌تواند حتی تاب‌آورترین افراد را در معرض آسیب قرار دهد. بنابراین توانایی درونی فرد برای پاسخ به عوامل و شرایط خطرآفرین مانند اعتیاد و دیگر آسیب‌های اجتماعی تابآوری است. وجود عوامل محافظتی پیشگیری از اعتیاد در زندگی به ویژه جوانان مانند ارتباط قوی خانواده بر رفتارهای فرزند، نظارت موثر خانواده بر رفتارهای فرزند، پیوند عاطفی قوی با والدین، وجود قوانین و استانداردهای مشخص خانوادگی در خصوص عدم مصرف مواد، مهارت‌های قوی فرزندپروی و … می‌تواند نقش بسیار مهمی در کاهش مصرف مواد و پیشگیری اولیه از آن داشته باشد. به کارگیری و آگاهی از عوامل محافظتی مصرف مواد در خانواده باعث رشد تابآوری در جوانان می‌شود. کودکان و نوجوانان تاب‌آور در مقابله با عوامل فشار زا در زندگی‌شان از توان و تاب بالاتری برخوردارند، زیرا که آنها برای به حداقل رساندن تاثیرات منفی و حفظ اعتماد به نفس و دسترسی بیشتر به فرصت‌ها و امکانات از توانایی بیشتری برخوردارند.
عوامل موثر در تابآوری نوجوانان در مقابل مصرف مواد عبارتند از:
دلبستگی و پیوند: توانایی کودک و نوجوانان جهت برقراری رابطه صمیمی و قابل اعتماد با فرد دیگری و از جمله والدین خود، عامل مهم تابآوری به شمار می‌رود. در نبود ایجاد فرصتی برای دلبستگی فرد با والدین یا وابستگی‌های شدید والد / فرزند، احتمال گرایش جوانان به مصرف مواد افزایش می‌یابد.
داشتن هدف در زندگی: بررسی نشان داده‌اند که داشتن آرزو، تعهد به طرح و برنامه‌ای بلندمدت و توانایی به تاخیر انداختن خواسته‌ها نیز در تابآوری جوانان مهم است. چنین به نظر می‌رسد که توانایی پیشبرد اهدافی بلند مدت در محافظت جوانان در برابر تصمیمات فاجعه‌آمیز زندگی بسیار با اهمیت است. داشتن هدف در زندگی از عوامل مهم تابآوری در برنامه‌ریزی موفقیت‌آمیز زندگی برای دانشجویان است.
روابط عمیق با والدین: داشتن یک رابطه‌ی بین فردی مثبت با یکی از والدین، عامل اصلی محافظتی در برابر مصرف مواد است. در بیشت مواقع والد مواقب از فرزندان مادر است. بنابراین ویژگی های مادرانه مهم و جدی است. بر اساس نتایج تحقیقات مادران شایسته‌ای که مهربان و با اعتماد به نفس هستند، دست به تنبیه نمی‌زنند و از مهارت‌های رهبری برخوردارند، فرزندانی تربیت می‌کنند که احتمال بزه‌کار شدن یا مصرف مواد در آنها بسیار کمتر است.
قوانین و استانداردهای سوء مصرف مواد والدین: نارضایتی والدین از مصرف مواد فرزندان و تعیین استانداردهای روشن برای عدم مصرف مواد، عامل محافظتی مهمی به شمار می‌رود. بر اساس نتایج مطالعات، نوجوانان دوازده ساله‌ای که از ۱۰ یا ۱۱ سالگی والدینشان به آنها اجازه دادند در خانه الکل بنوشند، در محیط‌های بدون نظارت بیشتر الکل مصرف می‌کنند، تا جوانانی که والدینشان به آنها اجازه‌ی نوشیدن الکل در خانه را نمی‌دادند.
توقع زیاد والدین یا خانواده درباره‌ی عملکرد فرزند: توقعات زیاد از فرزندان از سوی والدین از جوانان، عامل محافظتی مهمی در برابر مصرف مواد است. جوانانی که والدینشان این نگرش را در آنها به وجود آورده‌اند که هر چه برای موفقیت نیاز دارند، در اختیار آنهاست، احتمال مصرف الکل و مواد دیگر در آنها کمتر است. هرچند انتظارات باید متناسب با سطح رشد باشد، در غیر اینصورت ممکن است فرزند با عدم اعتماد به نفس و بحران شکست در زندگی روبرو شود.
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.
