کادراس موسسه کادراس
مقدمه
ماریجوانا را به عنوان یک داروی نسبتاً بدون عوارض می شناسند، اما محققان پیرامون تأثیر ماری جوانا بر روی مغز هرروز به یافته های بیشتر و جدیدتری دست می یابند.
افزایش خطر ابتلاء به بیماری های روانی(جنون)، تغییر در سیستم پاداش مغز و اختلال در سیگنال های رشته های عصبی و به علاوه دیگر اثرات بالقوه مصرف ماریجوانا بر مغز، ممکن است موجب گرسنگی کاذب ناشی از مصرف مواد نیز گردد.
دکتر اسکات کراک اوور، معاون ریاست واحد روانپزشکی بیمارستان زوکر هیل ساید در گلین اوآک شهر نیویورک می گوید: “بزرگترین خطر مربوط به مصرف ماری جوانا، افزایش خطر ابتلاء به بیماری های روانی است”. خطر مهم دیگر مصرف ماری جوانا، احتمال کاهش بهره هوشی افرادی است که در دوران نوجوانی ماریجوانا مصرف می کنند.
کراک اوور در نشستی با سایت اینترنتی “Live Science” گفت: “کاملاً صحیح است که گفته می شود افرادی که به خصوص در دوران جوانی ماری جوانا استعمال می کنند، به احتمال زیاد بعداً در زندگی دچار افت آی کیو خواهند شد”.
۱: ماری جوانا و بیماری های روانی
مطالعات متعددی در مورد خطر فراوان ابتلاء به بیماری های روانی در اثر مصرف ماری جوانا انجام گرفته است، که در این راستا یک اصطلاح علمی برای علائم این بیماری به کار برده شده است که شامل از دست دادن ارتباط با دنیای واقعی از جمله توهم یا روان پریشی می باشد. مثلاً در یک تحلیل که در سال ۲۰۱۶ در مجله “اسچیزو فرنیا” بولتین به چاپ رسید، محققان به مطالعات قبلی که بر روی ۶۷۰۰۰ نفر انجام گرفت، رجوع کردند.
محققان در این مطالعه دریافتند که افراد تحت نظر مبتلاء به مصرف ماری جوانا نسبت به افرادی که اصلاً ماری جوانا مصرف نمی کردند، دچار یک وضعیت بیماری روانی مانند بیماری اسکیزوفرنی ( روان گسیختگی) شده اند.
همچین یک مطالعه منتشر شده در آوریل سال ۲۰۱۶ در مجله روانپزشکی بیولوژیک یک ارتباطی بین کانابیس و افزایش خطر ابتلاء به بیماری های روانی یافتند. مؤلفان در این مطالعه نوشتند “مجموعاً، از مطالعات اپیدمیولوژیک نتایجی بدست آمد که دلیل محکم کافی برای تأیید یک پیام بهداشتی عمومی بود که مصرف کانابیس می تواند افزایش خطر اختلالات روانی را به همراه آورد.”
۲: ماری جوانا و IQ
تحقیقات نشان داده است نوجوانانی که ماری جوانا استعمال می کنند به احتمال بسیار زیاد در زمان پیری افت هوش را تجربه خواهند کرد. محققان تست های IQ را دوبار بر روی بیش از ۱۰۰۰ نفر در نیوزلند انجام دادند : یک بار زمانی که شرکت کنندگان ۱۳ سال سن داشتند و دیگری در سن ۳۸ سالگی. همچنین محققان در طول دوره مطالعه، از شرکت کنندگان در مورد مصرف مواد آن ها سوالاتی کردند. حدود ۵ درصد این نوجوانان در این مطالعه دردوران نوجوانی ماری جوانا و مشتقات آن را مصرف می کردند و به این نتیجه رسیدند که آن هایی که ماری جوانا یا مشتقات آن را حدقل ۴ بار در هفته استعمال می کنند و مصرف آن را ادامه می دهند، در طول زندگی خود یک افت IQ با نمره ۸ در انتهای این مطالعه به دست آوردند.
سوزان تاپرت، روانشناس اعصاب در دانشگاه کالفرنیا، سن دیگو، دریک مصاحبه با سایت اینترنتی “Live Science ” در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد “دلیل این که چرا ماری جوانا و مشتقات آن آثار منفی بر روی IQ افراد می گذارد، مشخص نیست، اما علت آن می تواند این موضوع باشد که نوجوانان بیشتر به اثرات شیمیایی ماری جوانا و مشتقات آن بر روی مغز آسیب پذیر تر اند. ”
۳: اندازه مغز، ارتباطات آن
تحقیقات نشان داده است که مصرف چندین سال ماری جوانا ممکن است به تغییراتی در سایز مغز به انجامد. در یک مطالعه منتشر شده در نوامبر سال ۲۰۱۴ در مجله ای در آکادمی ملی علوم، محققان بر روی ۴۸ فرد بزرگسال که از این مواد حداقل سه بار در روز به میانگین هشت یا نُه سال مصرف می کردند و ۶۲ نفر که اصلاً ماری جوانا مصرف نمی کردند، انجام دادند. نتیجه این بود که افرادی که حداقل ۴ بار روزانه از این مواد استعمال می کنند، دارای حجم کمتری از مواد خاکستری هستند که در ناحیه مغز به نام قشر اوربیتوفرنتال وجود دارد.
اما محققان نیز دریافتند که مغز مصرف کنندگان شدید ماریجوانا ارتباطات و واکنش های بیشتری را نشان می دهد که به طور کلی یک معیاری است برای این که چگونه اطلاعات به خوبی بین قسمت های مختلف مغز جابجا می شوند.
محققان مطمئن نیستند که چرا مصرف شدید ماری جوانا با تغییرات مغز در ارتباط است، اما تصور می کنند که این موضوع با THC (تتراهیدروکانابینول) موجود در مارجوانا در ارتباط است که عنصر اصلی محرک در آن می باشد. یعنی THC بر روی دریافت کنندگان عصبی کانابینوئید در مغز اثر می گذارد که این موضوع نیز بر روی اشتها، حافظه و خلق و خو آن ها تأثیر می گذارد که مقدار زیادی THC در قشر اوربیتوفرنتال وجود دارد.
۴: سیستم پاداش مغز (سیستم پیام رسان ویژه مغز که بدن را از برطرف شدن نیازهایش آگاه می‌کند)
بر اساس مطالعه اخیر، مغز افرادی که مصرف ماری جوانا و مشتقات آن را دارند، در مقایسه با مغز افرادی که مواد مصرف نمی کنند، سیستم پاداش مغز آنان با یکدیگر بطور متفاوتی واکنش نشان می دهد که در این مطالعه، محققان درصدد مشاهده این موضوع بودند که آیا مشاهده تصاویر میوه در مغز ۵۹ فرد مصرف کننده شدید ماری جوانا به دلیل مصرف آن، نسبت به افراد دارای سیستم طبیعی پاداش مغز، به طور متفاوتی واکنش نشان می دهد.
دانشمندان در این مطالعه دریافتند که شرکت کنندگانی که به طور میانگین به مدت ۱۲ سال عادت به مصرف ماری جوانا (به میزانی یک عدد پایپ یا یک بند انگشت) دارند، نسبت به افرادی که دارای سیستم طبیعی پاداش مغز هستند، هنگام مشاهده تصاویر اشیاء، سیستم پاداش مغز آن ها فعالیت بیشتری را نشان می دهد.
دکتر فرانسیسکا فیلبی، استادیار علوم رفتاری و مغز در دانشگاه تگزاس در دالاس در یک بیانیه ای گفت: ” این مطالعه نشان می دهد که مصرف ماری جوانا گردش طبیعی سیستم پاداش مغز را مختل می کند این موضوع برای افرادی که مصرف سنگین دارند، بسیار حائز اهمیت است. ”
۵: عصب های ارتعاشی
تحقیقات نشان داد که THC –ترکیب اصلی مُحرک در ماری جوانا- میزان ارتعاش عصبی یا فعالیت ناگهانی عصب ها در مغز را افزایش می دهد.
در یک مطالعه منتشر شده در مجله روانپزشکی بیولوژیک در سال ۲۰۱۵، محققان میزان فعالیت ناگهانی عصب ها در ۲۴ فرد تحت دو شرایط را سنجیدند: یکی پس از این که به آن ها THC خالص داده شد و دیگری پس از اینکه به آن ها دارو نما (قرص های دروغین و تلقینی که به بیمار داده می شود تا بهبود یابد) داده شد.
محققان دریافتند که افرادی که THC دریافت کرده اند، در مقایسه با زمان پس از مصرف دارونماها، میزان بیشتری از عصب های ارتعاشی نشان داده شد.
دکتر دپاک، کریل دسوزا، استاد روانپزشکی دانشکده پزشکی ییل، در اظهاراتی بیان کرد: ” در دوزهای تقریبا معادل نصف یا یک بند انگشت ماری جوانا، THC اثرات روان پریشی و افزایش ارتعاش عصبی در انسان را به وجود می آورد. نتایج نشان می دهد که علائم مشابه روان پریشی که افراد پس از استعمال ماری جوانا ممکن است تجربه کنند، مربوط به این عصب های ارتعاشی می باشد.
۶: مغز و گرسنگی کاذب
بر اساس یک مطالعه بر روی موش ها در سال ۲۰۱۵ ، ماری جوانا بر روی عصب های معینی در مغز ممکن است اثر بگذارد که بطور طبیعی عهده دار افزایش اشتها هستند و این اثرات نشان می دهد که چرا افراد اغلب پس از استعمال ماری جوانا و مشتقات آن بسیار گرسنه می شوند. در این مطالعه، محققان اشتهای موشهای تحت نظر را از طریق تحریک همان مسیر سلولی مثلاً سلولی که تأثیر ماری جوانا بر روی مغز را ایفا می کند، را ارزیابی کردند و سپس مشاهده کردند که در طول دوره آزمایش چه اتفاقی در مغز موش ها رخ داده است.
نویسنده پژوهشی دکتر تاماس هورات، استاد عصب شناسی در دانشگاه ییل، در مصاحبه “لایو ساینس” در سال ۲۰۱۵ بیان کرد: “دانشمندان با تحریک عصب های افزایش دهنده اشتها، انتظار داشتند این عصب ها فعال نشوند اما بر خلاف انتظارات آن ها، این تحریک به نتیجه مطلوبی رسید که آن عصب ها فعال شدند زیرا این عصب ها در جهت انتشار و گسترش مواد شیمیایی که باعث افزایش گرسنگی می گردند، تغییر کردند.”
محققان خاطر نشان کردند که مشخص نیست که آیا این فرآیند در انسان هم یکسان باشد. اما این موضوع نشان داد که مصرف ماری جوانا، فرد مصرف کننده را گرسنه می کند.
این نتیجه به دست آمده، محققان را به درمان کاهش اشتها و وزن سوق می دهد که بعضی بیماران سرطانی تحت درمان تجربه می کنند.
۷: ماری جوانا و مغز نوجوانان
بر اساس دو مطالعه منتشر شده در اوت ۲۰۱۵ در مجله روانپزشکی JAMA ، ماری جوانا بر روی مغز نوجوانان نسبت به مغز بزرگسالان ممکن است تأثیر متفاوتی بگذارد. اما این تأثیرات برای هر فرد مصرف کننده ممکن است یکسان نباشد لذا این تأثیرات به عوامل فردی بستگی دارد ازجمله ژنتیک. در یکی از این مطالعات، محققان در مقایسه با یافته های قبلی که حاکی از تاثیر ماری جوانا بر روی مغز دارد، به این نتیجه رسیدند که ماری جوانا منجر به کوچک شدن سایز مغز نوجوانان نمی گردد.
اما، مطالعه دیگر نشان داد که در پسران نوجوان که به طور ژنتیک حساس به اسکیزوفرنی (جنون جوانی) هستند، مصرف آن در طول زمان ممکن است پیشرفت مغز آن ها را به طور بالقوه ای کاهش دهد. در مطالعه ای که به مدت ۴ سال به طول انجامید محققان با بررسی روی مغز پسران نوجوان در سن ۱۵ سالگی و سپس حدود ۱۹ سالگی دریافتند که نوجوانان مصرف کننده ماری جوانا و دارای ژن افزایش خطر ابتلاء به اسکیزوفرنی (جنون جوانی)، نازک شدن قشر مغز (قسمت بیرونی مغز) آن ها را به همراه دارد.
سخن آخر
ماری جوانا دارای عوارض بالقوه کوتاه مدت و بلند مدت بر روی بدن از جمله مغز است. اگرچه یافته های محققان پیرامون عوارض مصرف آن در برخی موارد متناقض است، اما وجود THC موجود در گیاه ماری جوانا بر سلامت مغز قطعاً اثر نامطلوب می گذارد. با وجود اینکه مصرف این گیاه در برخی کشورهای دنیا به صورت تفننی و قانونی است، اما لزوم آگاهی بخشی و محدودیت مصرف آن در قوانین این کشورها دیده شده است. اگر به دنبال ترک مصرف ماری جوانا هستید، از هم اکنون آغاز کنید و با مراجعه به پزشکان متخصص حوزه سلامت روان و مراقبت های پزشکی، از آن ها راهنمایی و مشورت بخواهید.
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.
