مروری بر مُحرک ها و نحوه استفاده از آن ها

مُحرک ها نوعی از مواد روانگردان محسوب می شوند که باعث افزایش فعالیت در مغز می گردند. این مواد می توانند به طور موقت هوشیاری ، خُلق و خو و آگاهی را بالا ببرند. برخی از مواد مُحرک،  قانونی و پرمصرف هستند. بسیاری از مُحرک ها نیز می توانند اعتیاد آور باشند و این مُحرک ها مشترکات زیادی دارند، اما هرکدام دارای خواص و مکانیسم های منحصر به فرد خود هستند.

داروهایی که به عنوان مُحرک طبقه بندی می شوند عبارتند از:

• کافئین
• نیکوتین
• کوکائین
• مِتامفتامین
• داروهای مُحرک های تجویزی

کافئین

کافئین پرمصرف ترین ماده روانگردان در جهان است که در قهوه، چای، کاکائو، آب نبات شکلاتی و نوشیدنی های انرژی زا یافت می شود. در حالی کافئین چندین اثر مثبت دارد از جمله افزایش انرژی و هوشیاری ذهنی و مصرف سنگین آن منجر به علائمی چون اضطراب و بی خوابی می گردد. کافئین به لحاظ جسمی اعتیادآور است و علائم ترک آن شامل درد، خستگی و کج خُلقی می باشد.

نیکوتین

که با وجود اینکه مصارف پزشکی نیکوتن کم است اما نیکوتین یکی از سه ماده روانگردان در جهان محسوب می شود. در اوایل تا اواسط قرن بیستم، استعمال دخانیات متداول بود. گزارشات برآمده از عواقب نامطلوب دخانیات بر سلامتی انسان باعث شده است که مصرف سیگار به طور چشمگیری متزلزل شود. اگرچه مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری[۱] (CDC) گزارش دادند که در سال ۲۰۱۴، حدود ۱۷ درصد افراد بالای ۱۸ سال در ایالات متحده ( قریب به ۴۰ میلیون نفر) دخانیات استعمال می کنند.

مؤسسه ملی سوء مصرف مواد[۲] گزارش داد که مصرف دخانیات یکی از دلایل اصلی مرگ ، بیماری و ناتوانی در ایالات متحده است. سالانه مصرف سیگار به بیش از ۴۸۰،۰۰۰ مرگ زودرس منجر می گردد.

کوکائین

یک مواد روانگردان غیر قانونی ساخته شده از درخت کوکا است. در اواخر دهه ۱۸۰۰، روانشناس زیگموند فروید برای درمان اختلالات روانی، مصرف کوکائین را تجویز می کرد، اما بعداً به خواص اعتیادآور آن پی برد. در ابتدای دهه ۱۹۰۰، کوکائین در ایالات متحده قانونی شد و در داروهای بدون تجویز هم یافت می شد.

در سال ۱۹۰۶، دولت وقت آمریکا تولیدکنندگان را ملزم به برچسب زدن بر روی محصولات حاوی کوکائین کرد و در اوایل دهه ۱۹۲۰ محدودیت های جدی در مورد توزیع آن اعمال کرد. کوکائین یک ماده ممنوعه و مصرف و فروش آن در بسیاری از موارد غیرقانونی محسوب می شود. امروزه کوکائین دومین ماده غیرقانونی پر مصرف در ایالات متحده می باشد.

کوکائین از طریق استنشاق، تزریق یا به صورت خوراکی به سرعت جذب تمام اعضای بدن می شود. این ماده به سرعت به مغز می رسد و سپس به سایر بافت های سراسر بدن وارد می شود. این ماده خطرناک از طریق آنزیم های موجود در کبد و پلاسمای خون در حدود ۳۰ الی ۶۰ دقیقه سریعاً متابولیسم (سوخت و ساز) می شود اما در آزمایش ادرار تا ۱۲ پس از مصرف قابل تشخیص می باشد.

مِتامفتامین

امروزه مِتامفتامین را با نام مِت می شناسند که یکی از رایج ترین مواد غیر قانونی مُحرک می باشد. مِت به شدت اعتیادآور است و بافت های موجود در مغز را از بین می برد که می تواند به مغز آسیب برساند.

داروهای مُحرک تجویزی

این داروها گروهی از داروهای فعال کننده روان (روانگردان) هستند که بر روی سیستم اعصاب مرکزی و سیستم عصبی خودگران اثر می گذارد. بعضی از عوارض مصرف این داروها عبارتند از لرز ، انقباض عروق ، بی قراری ، تند تپشی، بی خوابی، تحریک و از بین رفتن اشتها.

این داروها برای درمان چاقی و کاهش وزن در مقطعی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گرفتند اما به دلیل خواص اعتیادآوری آن ها برای افراد، امروزه به ندرت با این اهداف مصرف می شوند.

داروهای مُحرک عموماً برای درمان اختلالات روحی و روانی از جمله اختلال کم توجهی-بیش فعالی [۳]  (ADHD) و حمله خواب  مورد مصرف قرار می گیرد. نام های تجاری رایج برای این داروها عبارتند از ریتالین، آدِرال، دِکسِدرین. این داروها اثرات دوپامین و نوراپینفرین را افزایش می دهد و منجر به افزایش فشار خون، عملکرد تنفسی و ایجاد نشاط و سرخوشی می گردد.

منابع :

• Centers for Disease Control and Prevention. (n.d.). Current cigarette smoking among adults in the United States.
• National Institute on Drug Abuse. (2008, July 22). Prescription Drugs: Abuse and Addiction.
• National Institute on Drug Abuse. (n.d.). Tobacco/Nicotine
• Jonnes, J. (1999). Hep-cats, narcs and pipe dreams: A history of America’s romance with illegal drugs. Baltimore: John Hopkins University Press.
• Juliano L. M., & Griffiths, R. R. (2004). A critical review of caffeine withdrawal: Empirical validation of symptoms and signs, incidence, severity and associated features. Psychopharmacology, 176,۱-۲۹.
• Julien, R. M. (2001). A primer of drug action. New York: Worth Publishers.
• Thompson, P. M., Hayashi, K. M. Simon, S. L. London, E. D., & others. (2004). Structural abnormalities in the brains of human subjects who use methamphetamine. Journal of Neuroscience, 24,۶۰۲۸-۶۰۳۶.
• https://www.verywellmind.com/what-are-stimulants-2795573

[۱] The Centers for Disease Control and Prevention

[۲] The National Institute on Drug Abuse

[۳] Attention-deficit hyperactivity disorder

 

بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.